Còmhradh bàrdail a thogas smuaintean mun dà chànain
Tha Mark O Goodwin, 49, 'na Shasannach Devon a tha a' fuireach air Taobh Siar Thrndairnis. A' breith air The Two Sides of the Pass – D Thaobh a' Bhealaich (Two Ravens, 9.99), a sgrobh an dithist aca cmhla, tha esan 'na bhrd math dha-rribh cuideachd.
Seo mar a chuir iad ri chile e. Ann an sersa de chmhradh brdail, rinn Mark sreath de dhin Bheurla agus rinn Maoilios sreath de dhin Ghidhlig. Thionndaidh Maoilios na din Bheurla gu Gidhlig 's na din Ghidhlig gu Beurla. Chuir iad an "cmhradh" Beurla aig an toiseach 's an "cmhradh" Gidhlig aig an deireadh – le dealbhan air leth taitneach a rinn Eghann Mac Colla dhaibh 'nan cois.
Advertisement
Hide AdAdvertisement
Hide AdMar sin, tha ln dara leth an leabhair 'na shr chruinneachadh brdachd don leughadair Ghidhlig. Ma tha thu ag iarraidh gin de na din fhaicinn ann am Beurla (mar bha mise gu math tric), tha iad furasta an lorg sa chnain sin aig toiseach an leabhair.
Tha mi cur filte bhlth air seo uile. Tha ceist an eadar-theangachaidh doirbh dhan Ghidhlig. Chan eil e math Beurla a chrnadh air muin a h-uile facal de bhrdachd Ghidhlig air an duilleig mu coinneamh cho luath 's a ch an dn solas an latha. Chan eil aon fhuasgladh ann ach iomadh fuasgladh. Lorg Mark agus Maoilios aonan dhiubh.
D th' ann an "cmhradh brdail" co-dhi? Uaireannan se din 'nam paidhreachan. Mar eisimpleir tha Mark ag rdh "tisichidh turas le smaoin" agus tha Maoilios a' togail na h-omhaigh: "Tha an smaoin a' leantainn air a turas." Neo tha Mark ag ainmeachadh Loch Sianta 's tha Maoilios ag innse dha mu dheidhinn. Tha paidhreachan dhn ann cuideachd mu chreideamh agus mu lioftaichean a thoirt do dhaoine.
Uaireannan, mar ann am for chmhradh, tha sersa de mhac-talla ann. "Chaidh mo thogail ann an Sasainn," tha Mark ag rdh, "air mo bhiathadh air sannt agus spintean cianalais na h-mpireachd." Uair eile tha Maoilios ag rdh:
Na cuiribh coire air coigrich shelta
Bhith cur ar dighean 's cainnt dhan aiginn:
'S ann annainn fhn a tha a' bhreiteachd.
Advertisement
Hide AdAdvertisement
Hide AdAig Mark tha taighean geala an Eilein "mar sheudan", omhaigh a bh' air a gleidheadh do dhaoine anns na codaichean brdachd againne, 's tha Maoilios a' tilleadh le sreath omhaighean trr nas prataigiche ann an dn a tha cho math ri dad a sgrobh e riamh, 'Dusan Earrann do Thaigh'.
Blocaichean saimeant, uinneagan
's leacagan-mullaich dearg –
stob loinneil san talamh.
'S tu buachaille rintean,
clach-iil sheunta
gu 'm bi spis a' tilleadh . . .
Tha seo 'na leabhar math mun Eilean Sgitheanach ach tha e cuideachd 'na leabhar math mu eadar-theangachadh. Aon uair 's mi a' leughadh Maoilios thuirt mi rium fhn: "Eil e feuchainn ri rudan a dhanamh cho cruaidh 's a ghabhas dhan eadar-theangair?" An uair sin chuimhnich mi gum b'e fhin an t-eadar-theangair. Nuair a ch thu leithid "cho thar-r-nodha", ge-t, aithnichidh tu sa bhad gur e eadar-theangachadh a th' ann.
Ach air an limh eile, d mu dheidhinn a tha seo?
Eilein, tha mi faireachdainn gu bheil d' inntinn aon-shligheach 's gun it' ann dhut dol air ais:
's e th' annainn blr de dh'iteachan-seachnaidh.
Cha do bhuail e orm an toiseach gur ann mu dheidhinn rathaidean a bha e. Thug mi sil air a' Bheurla gus danamh cinnteach. Anns a' Bheurla, tha seo mu (a) rathaidean agus (b) daoine. Anns a' Ghidhlig, tha e mu (a) daoine agus (b) rathaidean.
Advertisement
Hide AdAdvertisement
Hide AdBha adhbharan eil' agam tionndadh chun na Beurla. Chrd 'An t-Seachdain Naomh' aig Mark cho glan rium 's gun robh mi son a leughadh anns a' chnain san deach a sgrobhadh. 'S tha na h-iteachan ud ann daonnan far an tug GOC a' chiall uainn – "le sinnsirean nan trillean" ("le sinnsirean 'nan trillean"?), "cuilcean nan saigheadan" ("cuilcean 'nan saigheadan"?).
Leabhar bragha, a th' air a sgeadachadh gu tarraingeach le dealbhan a rinn Eghann Mac Colla Inbhir Nis. Ach bhon a tha "MC" neo "MG" aig bonn gach duilleig co-dhi, cha robh cir aca fontaichean diofraichte isneachadh gu sgaradh a dhanamh eadar Mark agus Maoilios. Tha sin ga mhilleadh rud beag.