An taghadh: mì-chinnt nuair a tha sinn feumach air cinnt

CHUALA sinn glè thric thar nan seachdainean a dh'fhalbh gur e crathadh mòr a bha dhìth air poilitigs Bhreatainn. Bha gach pàrtaidh a' gealltainn gun atharraicheadh cùisean. As dèidh sgainneal mòr nam bancaichean, masladh nan cosgaisean, 's am milleadh a chaidh a dhèanamh air margaidhean ionmhais an t-saoghail, bha daoine air fàs sgìth den t-seann phoilitigs. Cha robh iad a' cur muinghinn ann an luchd-poilitigs tuilleadh.

Ach aig an aon m chuala sinn mar a bha riaghaltas lidir seasmhach a dhth gus ar stiireadh aig m gu math cugallach don econamaidh. Bha na Lbaraich a' toirt rabhadh do dhaoine nach e seo an t-m airson ceannas r.

As didh toradh an taghaidh tha e coltach gun robh daoine ag iarraidh riaghaltas r. Ach cha robh gu ler a' cur earbsa sna Traidhean a bheireadh ghdarras dhaibh gus riaghladh le mrchuid. Mar sin tha sinn a-nis ann an suidheachadh mar bh' againn ann an 1974. Chan eil mrchuid aig na Traidhean no na Lbaraich airson riaghladh. Tha barrachd bhuill phrlamaid aig na Traidhean na aig prtaidh sam bith eile, ach tha iad feumach air taic de shersa air choreigin air son riaghladh le mrchuid. No dh'fhaodadh iad feuchainn ri riaghladh le beagchuid.

A dh'aindeoin 's mar a chrd Nick Clegg ri daoine sna deasbadan TBh, cha do nochd iad an taic sin dhan phrtaidh aige sna h-ionadan-bhtaidh Diar-Daoin. Chaill na Lbaraich trr de na buill phrlamaid a bh' aca ann an Sasainn, ach bha iad cho lidir 's a bha iad riamh ann an Alba. Gu dearbh, ma shoirbhicheas leis na Traidhean a' cur riaghaltas air digh, bidh Albannaich air an riaghladh – a thaobh Westminster co-dhi – le prtaidh aig a bheil dreach aon bhall prlamaid ann an Alba.

Tha na cmhraidhean a-nist a' dol air adhart. Dh'fhaodadh co-bhanntachd a bhith againn eadar na Traidhean 's na Lib-Deamaich. No eadar Lbaraich, Lib-Deamaich 's feadhainn de na prtaidhean beaga eile. Dh'fhaodadh aonta neo-fhoirmeil a bhith ann 's na Traidhean 'nan riaghaltas le beagchuid. Agus dh'fhaodadh fis na prtaidhean beaga buaidh a thoirt air cisean.

Ach aon rud a sheall an taghadh seo, se gum feumar siostam bhtaidh Bhreatainn atharrachadh gu siostam riochdachaidh co-roinneil, far a bheil na bhtaichean aig daoine a' cunntadh. An uair sin bhiodh guth aig na prtaidhean beaga 's bhiodh barrachd bhuill prlamaid aig na Lib-Deamaich, a tha dol a ghleidheadh faisg air cairteal dhen bht.

Tha an taghadh air an dthaich fhgail ann an suidheachadh caran cugallach, aig m nuair a tha stiir chinnteach a dhth. Chan eilear cinnteach c tha a' dol a riaghladh na dthcha, 's ged a thig aonta a thaobh sin, dh'fhaodte gum bi taghadh eile againn an ceann bliadhna no dh, no fis an ceann grunn mhosan, ma tha e a' filligeadh air an riaghaltas r na poileasaidhean aca a chur tron phrlamaid.

Tha sinne elach gu ler ann an Alba air co-bhanntachdan 's air riaghaltasan le beagchuid. Le riaghaltas beagchuid, feumaidh luchd-poilitigs tighinn gu aonta, rud a chanadh gu ler a tha dhth ann a Westminster.

Agus dcha gun toir an taghadh seo atharrachadh air Alba ann an dighean bunaiteach. Is dcha gun tid breithneachadh air "Ceist Lodainn an-Iar", is dcha gum bi na Traidhean a' togail cheistean mra mu na thathar a' cosg air Alba, air a' Chuimrigh 's air irinn a-Tuath. Tha sinn dol a dh'fhaicinn ghearraidhean mra co-dhi, ach is dcha gum bi iad nas miosa buileach fo na Traidhean – rud a chanadh iad a tha dhth gus fiachan na dthcha a phigheadh.

Tha sgaradh ann eadar ceann a-tuath 's ceann a-deas Bhreatainn. Tha na Traidhean lidir aig deas; ann an Alba, sa Chuimrigh, agus ann an ceann a-tuath Shasainn tha na Lbaraich lidir. Ma gheibh na Traidhean cumhachd, is dcha gun neartaich sin na Niseantaich ann an Alba. Bidh argamaid nas lidire aca air son neo-eisimeileachd, faodaidh iad a rdh gu bheil Westminster a' gearradh airgead na h-Alba, gu bheil riaghaltas Bhreatainn a' sparradh phoileasaidhean air Alba, far nach eil ach aon bhall prlamaid Traidheach.

Feumaidh na Lbaraich a-nis gabhail ris gu bheil trr luchd-bhtaidh ann an Sasainn air earbsa a chall annta, no san riaghaltas aca co-dhi. Ach aig an aon m cha robh iad cinnteach gu ler s na Traidhean air son ln thaic a thoirt dhaibh-san. 'S cha robh iad ag iarraidh an siostam a chur bun-os-cionn buileach le bhith bhtadh do na Lib-Deamaich no do dh'fheadhainn de na prtaidhean beaga.

Mar sin, tha sinn a-nis air ar fgail ann an suidheachadh m-chinnteach nuair tha sinn feumach air cinnt. Saoil am bi taghadh againn an-athbhliadhna a thuilleadh air taghadh Prlamaid na h-Alba?

Buil an taghaidh

Traidhean 306

Lbaraich 258

Lib-Deamaich 57

DUP 8

PNA (SNP) 6

Sinn Fin 5

Plaid Cymru 3

SDLP 3

Uainich 1

Alliance 1